|
SAKRAMENT
CHRZTU ŚWIĘTEGO
1213 Chrzest święty jest fundamentem całego życia
chrześcijańskiego, bramą życia w Duchu i bramą otwierającę dostęp do innych
sakramentów.. Przez chrzest zostajemy wyzwoleni od grzechu i odrodzeni jako
synowie Boży, stajemy się członkami Chrystusa oraz zostajemy wszczepieni w
Kościół i stajemy się uczestnikami jego posłania: ,,Chrzest jest sakramentem
odrodzenia przez wodę i w słowie".
I. Jak jest nazywany ten
sakrament?
1214 Jest nazywany chrztem ze względu na główny obrzęd,
przez który jest wypełniany: chrzcić (gr. Baptizein) oznacza: ,,zanurzyć,
pogrążyć"; ,,zanurzenie" w wodzie jest symbolem pogrzebania katechumena w
śmierci Chrystusa, z której powstaje przez zmartwychwstanie z Nim jako ,,nowe
stworzenie" (2 Kor 5, 17; Ga 6, 15).
1215 Sakrament ten jest także nazywany ,,obmyciem
odradzającym i od-nawiającym w Duchu Świętym" (Tt 3, 5), ponieważ oznacza i
urzeczywistnia narodzenie z wody i z Ducha, bez którego nikt ,,nie może wejść do
królestwa Bożego" (J 3, 5).
1216 ,,Obmycie to nazywane jest oświeceniem, ponieważ ci,
którzy otrzymują pouczenie (katechetyczne), zostają oświeceni w duchu. .
"Ochrzczony, otrzymawszy w chrzcie Słowo, ,,światłość prawdziwą, która oświeca
każdego człowieka" (J 1, 9), ,,po oświeceniu" (Hbr 10, 32) staje się ,,Synem
światłości" (I Tes 5, 5) i samą ,,światłością" (Ef 5, 8): Chrzest jest
najpiękniejszym i najwspanialszym darem Boga... Nazywamy go darem, łaską,
namaszczeniem, oswieceniem, szatą niezniszczalności, obmyciem odradzajacym,
pieczęcią i wszystkim, co może być najcenniejsze. Darem - ponieważ jest
udzielany tym, którzy nic nie przynoszą; łaską - ponieważ jest dawany nawet tym,
którzy zawinili; chrztem - ponieważ grzech zostaje pogrzebany w wodzie;
namaszczeniem - ponieważ jest święty i królewski (a królów się namaszcza);
oświeceniem - ponieważ jest jaśniejącym światłem; szatą - ponieważ zakrywa nasz
wstyd; obmyciem - ponieważ oczyszcza; pieczęcią - ponieważ strzeże nas i jest
znakiem panowania Boga.
II. Chrzest w ekonomii
zbawienia
Zapowiedzi chrztu w Starym Przymierzu
1217 W Liturgii Wigilii Paschalnej, podczas
błogosławieństwa wody chrzcielnej, Kościół uroczyście przypomina wielkie
wydarzenia historii zbawienia, które były już zapowiedziami misterium chrztu:
,,Boże, Ty niewidzialną mocą dokonujesz rzeczy niezwykłych przez sakramentalne
znaki. Ty w ciągu dziejów zbawienia przygotowałeś wodę przez Ciebie stworzoną,
aby wyrażała łaskę chrztu świętego."
1218 Od początku świata woda - zwyczajne i przedziwne
stworzenie, jest źródłem życia i płodności. Pismo Święte widzi ją ,,osłoniętą"
przez Ducha Świętego: ,,Na początku świata Twój Duch unosił się nad wodami, aby
już wtedy woda nabrała mocy uświęcania."
1219 Kościół widział w arce Noego obraz zbawienia przez
chrzest. W niej bowiem ,,niewielu, to jest osiem dusz, zostało uratowanych przez
wodę" (1 P 3, 20). ,,Ty nawet w wodach potopu dałeś nam obrażodrodzenia, bo ten
sam żywioł położył kres występkom i dał początek cnotom."
1220 Woda źródłana symbolizuje życie, a woda morska jest
symbolem śmierci, dlatego mogła być zapowiedzią misterium krzyża. Ze względu na
tę symbolikę chrzest oznacza udział w śmierci Chrystusa.
1221 Przede wszystkim przejście przez Morze Czerwone,
będące prawdziwym wyzwoleniem Izraela z niewoli egipskiej, zapowiada wyzwolenie,
jakiego dokonuje chrzest: ,,Ty sprawiłeś, że synowie Abrahama przeszli po suchym
dnie Morza Czerwonego, aby naród wyzwolony z niewoli faraona stał się obrazem
przyszłej społeczności ochrzczonych."
1222 Wreszcie zapowiedzią chrztu jest przejście przez
Jordan; po tym wydarzeniu lud Boży otrzymuje dar Ziemi obiecanej potomtwu
Abrahama, będący obrazem życia wiecznego. Obietnica tego błogosławionego
dziedzictwa wypełnia się w Nowym Przymierzu.
Chrzest Chrystusa
1223 Wszystkie zapowiedzi starego Przymierza zostają
wypełnione w Chrystusie Jezusie. Rozpoczyna On swoje życie publiczne od
przyjęcia chrztu w Jordanie z rąk Jana Chrzciciela. Po swoim zmartwychwstaniu
Jezus daje Apostołom taki nakaz: ,,Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody,
udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać
wszystko, co wam przykazałem" (Mt 28, 19-20).
1224 Chociaż chrzest św. Jana był przeznaczony dla
grzeszników, nasz Pan poddał się mu dobrowolnie, aby ,,wypełnić wszystko, co
sprawiedliwe" (Mt 3, 15). Ten gest Jezusa jest przejawem Jego ,,ogołocenia" (Flp
2, 7). Duch, który unosił się nad wodami pierwszego stworzenia, zstępuje wówczas
na Chrystusa zapowiadając nowe stworzenie, a Ojciec ukazuje Jezusa jako swego
,,umiłowanego Syna" (Mt 3, 16-17).
1225 Przez swoją Paschę Chrystus otworzył wszystkim
ludziom źródło chrztu. Istotnie, Jezus mówił o swojej męce, którą miał
wycierpieć w Jerozolimie, jako o ,,chrzcie", którym miał być ochrzczony. Krew i
woda, które wypłynęły z przebitego boku ukrzyżowanego Jezusa, są zapowiedzią
chrztu i Eucharystii, sakramentów nowego życia. Od tej chwili możliwe jest
,,narodzenie się z wody i z Ducha", by wejść do królestwa Bożego (J 3, 5).
Zobacz, gdzie jesteś ochrzczony, skąd pochodzi chrzest, jeśli nie z krzyża
Chrystusa, ze śmierci Chrystusa. Tu jest cała tajemnica: Chrystus cierpiał za
ciebie. W Nim jesteś odkupiony, w Nim jesteś zbawiony.
Chrzest w Kościele
1226 Kościół celebrował chrzest i udzielał go od dnia
Pięćdziesiątnicy. Istotnie, św. Piotr mówi do tłumu poruszonego jego
przepowiadaniem: ,,Nawróćcie się i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa
Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego"
(Dz 2, 38). Apostołowie i ich współpracownicy udzielają chrztu każdemu, kto
wierzy w Jezusa: Zydom bojącym się Boga i poganom. Chrzest zawsze wiąże się z
wiarą: ,,Uwierz w Pana Jezusa, a zbawisz siebie i swój dom" - oświadcza św.
Paweł strażnikowi w Filippi. Opowiadanie mówi dalej: ,,Natychmiast przyjął
chrzest wraz z całym swym domem" (Dz 16, 31-33).
1227 Według św. Pawła Apostoła człowiek wierzący ma przez
chrzest udział w śmierci Chrystusa - zostaje z Nim pogrzebany i powstaje z
martwych: My wszyscy, którzysmy otrzymali chrzest zanurzający w Chrystusa
Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć. Zatoem przez chrzest zanurzający nas
w śmierć, zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe
życie (Rz 6, 3-4). Ochrzczeni ,,przyodziali się w Chrystusa" (Ga 3, 27). Dzięki
Duchowi Świętemu chrzest jest obmyciem, które oczyszcza, uświęca i
usprawiedliwia.
1228 Chrzest jest więc obmyciem wodą, przez które
,,niezniszczalne nasienie" słowa Bożego przynosi życiodajny skutek. Św. Augustyn
powie o chrzcie: ,,Słowo łączy się z elementem materialnym i to staje się
sakramentem".
III. Jak celebruje się
sakrament chrztu?
Wtajemniczenie chrześcijańskie
1229 Gdy ktoś chciał stać się chrześcijaninem, musiał - od
czasów apostolskich - przejść pewną drogę i wtajemniczenie złożone z wielu
etapów. Można tę drogę przejść szybciej lub wolniej. Zawsze powinna ona zawierać
kilka istotnych elementów: głoszenie słowa, przyjęcie Ewangelii, które pociąga
za sobą nawrócenie, wyznanie wiary, chrzest, wylanie Ducha Świętego, dostęp do
komunii eucharystycznej.
1230 Wtajemniczenie to w ciągu wieków ulegało wielu
zmianom, zależnie od okoliczności. W pierwszych wiekach Kościoła wtajemniczenie
chrześcijańskie było bardzo rozbudowane i obejmowało długi okres katechumenatu
oraz szereg obrzędów przygotowawczych, które wyznaczało liturgicznie drogę
przygotowania katechumenalnego. Jego zwieńczeniem była celebracja sakramentów
wtajemniczenia chrześcijańskiego.
1231 Tam gdzie chrzest dzieci stał się w szerokim zakresie
zwyczajną formą celebracji tego sakramentu, wszystko to stało się jednym
obrzędem, który zawiera w sposób bardzo skrócony przygotowujące etapy
wtajemniczenia chrześcijańskiego. Chrzest dzieci ze swej natury wymaga
katechumenatu pochrzcielnego. Nie chodzi tylko o pózniejsze nauczanie, lecz
także o konieczny rozwój łaski chrztu w miarę dorastania osoby. Temu celowi
powinien służyć katechizm.
1232 Sobór Watykański II przywrócił w Kościele Łacińskim
,,różne stopnie katechumenatu dorosłych". Sobór pozwala zresztą by ,,oprócz
tego, co zawiera tradycja chrześcijańska", w krajach misyjnych dopuszczano ,,te
elementy wtajemniczenia będące w użyciu danego narodu, które dadzą się
dostosować do obrzędów chrześcijańskich".
1233 Obecnie we wszystkich obrządkach łacińskich i
wschodnich wtajemniczenie chrześcijańskie dorosłych rozpoczyna się od przyjęcia
ich do katechumenatu i osiąga swój punkt kulminacyjny w jednej celebracji
udzielania trzech sakramentów: chrztu, bierzmowania i Eucharystii. W obrządkach
wschodnich wtajemniczenie chrześcijańskie dzieci zaczyna się od chrztu, po
którym bezpośrednio następuje bierzmowanie i Eucharystia, gdy tymczasem w
obrządku rzymskim wtajemniczenie trwa przez lata katechezy i kończy się później
bierzmowaniem i Eucharystią, która jest jej szczytowym punktem.
Mistagogia celebracji
1234 Znaczenie i łaska sakramentu chrztu ukazuje się jasno
w obrzędach jego celebracji. Uczestnicząc w nich z uwagą, ś1edząc czynności i
słowa tej celebracji, wierni są wprowadzani w całe bogactwo tego, co ten
sakrament oznacza i co urzeczywistnia w każdym neoficie.
1235 Znak krzyża na początku celebracji wyciska pieczęć
Chrystusa na tym, który ma do Niego należeć, i oznacza łaskę odkupienia, jaką
Chrystus nabył dla nas przez swój krzyż.
1236 Głoszenie słowa Bożego oświeca kandydatów i
zgromadzenie prawdą objawioną i pobudza ich do udzielania odpowiedzi wiary,
nieodłącznej od chrztu. Chrzest jest bowiem w szczególny sposób ,,sakramentem
wiary", ponieważ jest sakramentalnym wejściem w życie wiary.
1237 Ponieważ chrzest oznacza wyzwolenie od grzechu i od
kusiciela, czy diabła, dlatego wypowiada się nad kandydatem egzorcyzm (lub kilka
egzorcyzmów). Namaszcza się go olejem katechumenów lub celebrans kładzie na
niego rękę, a on w sposób wyraźny wyrzeka się szatana. Tak przygotowany kandydał
do chrztu może wyznać wiarę Kościoła, której zostanie ,,powierzony" przez
chrzest.
1238 Woda chrzcielna zostaje poświęcona przez modlitwę
epikletyczną (albo podczas obrzędów chrztu, albo w czasie Wigilii Paschalnej).
Kościół prosi Boga, by przez swojego Syna i mocą Ducha Świętego zstąpił na tę
wodę, aby ci, którzy zostaną w niej ochrzczeni, ,,narodzili się z wody i z
Ducha" (J 3, 5).
1239 Następuje wówczas istotny obrzęd sakramentu chrztu w
sensie ścisłym. Oznacza on i urzeczywistnia śmierć dla grzechu i wejście w życie
Trójcy Świętej przez upodobnienie do Misterium Paschalnego Chrystusa. W sposób
najbardziej znaczący dokonuje się chrztu przez trzykrotne zanurzenie w wodzie
chrzcielnej. Już od starożytności może on być także udzielany przez trzykrotne
polanie wodą głowy kandydata.
1240 W Kościele łacińskim trzykrotnemu polaniu wodę
towarzyszą słowa szafarza: ,,N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha
Świętego". W liturgiach wschodnich katechumen zwrócony jest w kierunku
wschodnim, a kapłan mówi: ,,N., sługo Boży, jesteś chrzczony w imię Ojca i Syna,
i Ducha Świętego". Przy wzywaniu każdej z osób Trójcy Świętej kapłan zanurza
kandydata w wodzie i podnosi go z niej.
1241 Namaszczenie krzyżmem świętym, wonnym olejem
poświęconym przez biskupa, oznacza dar Ducha Świętego dla neofity. Stał się on
chrześcijaninem, to znaczy ,,namaszczonym" Duchem Świętym, wszczepionym w
Chrystusa, który jest namaszczony jako kapłan, prorok i król.
1242 W Liturgii Kościołów wschodnich po udzieleniu chrztu
następuje namaszczenie, które jest sakramentem chryzmacji (bierzmowanie). W
Liturgii rzymskiej zapowiada ono drugie namaszczenie krzyżmem świętym, którego w
przyszłości udzieli biskup. Bedzie to sakrament bierzmowania, który niejako
,,umacnia" i dopełnia namaszczenie chrzcielne.
1243 Biała szata ukazuje, że ochrzczony ,,przyoblekł się w
Chrystusa" (Ga 3, 27) i zmartwychwstał z Chrystusem. Swieca zapalona od paschału
oznacza, że Chrystus oświecił neofitę i że ochrzczeni są w Chrystusie ,,światłem
świata" (Mt 5, 14). Nowo ochrzczony jest teraz dzieckiem Bożym w Jedynym Synu.
Może odmawiać modlitwę dzieci Bożych: ,,Ojcze nasz..."
1244 Pierwsza Komunia eucharystyczna. Neofita, który stał
się dzieckiem Bożym i przywdział szatę godową, zostaje przyjęty ,,na ucztę godów
Baranka" i otrzymuje pokarm nowego życia - Ciało i Krew Chrystusa. Kościoły
wschodnie zachowują świadomość jedności wtajemniczenia chrześcijańskiego,
udzielając Komunii świętej wszystkim nowo ochrzczonym i bierzmowanym, nawet
małym dzieciom, w nawiązaniu do słów Chrystusa: ,,Pozwólcie dzieciom przychodzić
do Mnie, nie przeszkadzajcie im" (Mk 10, 14). Kościół łaciński, który dopuszcza
do Komunii świętej dopiero po dojściu do używania rozumu, wyraża otwarcie chrztu
na Eucharystię w ten sposób, że przybliża ochrzczone dziecko do ołtarza dla
odmówienia tam modlitwy ,,Ojcze nasz."
1245 Uroczyste błogosławieństwo kończy obrzęd udzielania
chrztu. Podczas chrztu niemowląt szczególne miejsce zajmuje błogosławieństwo
matki.
IV. Kto może przyjąc chrzest?
1246 ,,Zdolny do przyjęcia chrztu jest każdy człowiek
jeszcze nie ochrzczony".
Chrzest dorosłych
1247 Od początków Kościoła chrzest dorosłych jest
praktykowany najczęściej tam, gdzie dopiero od niedawna głosi się Ewangelię.
Katechumenat (przygotowanie do chrztu) zajmuje wówczas ważne miejsce. Jako
wprowadzenie w wiarę i życie chrześcijańskie powinien uzdalniać do przyjęcia
Bożego daru chrztu, bierzmowania i Eucharystii.
1248 Katechumenat, czyli formacja katechumenów, ma na celu
umożliwienie im, w odpowiedzi na Bożą inicjatywę i w łączności ze wspólnotą
eklezjalną, osiągnięcia dojrzałości w nawróceniu i wierze. Polega on ,,na
kształtowaniu całego życia chrześcijańskiego, przez które uczniowie łączą się z
Chrystusem, swoim Nauczycielem. Należy więc katechumenów odpowiednio wprowadzać
w tajemnicę zbawienia i praktykę obyczajów ewangelicznych, a przez święte
obrzędy, spełniane w kolejnych odstępach czasu, wtajemniczać ich w życie wiary,
Liturgii i miłości Ludu Bożego".
1249 Katechumeni ,,są już złączeni z Kościołem, są już
domownikami Chrystusa, a nierzadko prowadzą już życie nacechowane wiarą,
nadzieją i miłością". ,,Matka-Kościół już jak na swoich rozciąga na nich swą
miłość i troskę".
Chrzest dzieci
1250 Dzieci, rodząc się z upadłą i skażoną grzechem
pierworodnym naturą, również potrzebują nowego narodzenia w chrzcie, aby zostały
wyzwolone z mocy ciemności i przeniesione do królestwa wolności dzieci Bożych,
do którego są powołani wszyscy ludzie. Czysta darmowość łaski zbawienia jest
szczególnie widoczna przy chrzcie dzieci. Gdyby Kościół i rodzice nie
dopuszczali dziecka do chrztu zaraz po urodzeniu pozbawialiby je bezcennej łaski
stania się dzieckiem Bożym.
1251 Rodzice chrześcijańscy powinni uznać, że taka
praktyka odpowiada także ich roli opiekunów życia, powierzonej im przez Boga.
1252 Praktyka chrztu dzieci od niepamiętnych czasów należy
do tradycji Kościoła; wyraźne jej świadectwa pochodzą z II wieku. Jest jednak
bardzo możliwe, że od początku przepowiadania apostolskiego, gdy całe ,,domy"
przyjmowały chrzest, chrzczono także dzieci.
Wiara i chrzest
1253 Chrzest jest sakramentem wiary. Wiara jednak
potrzebuje wspólnoty wierzących. Każdy wierny może wierzyć jedynie w wierze
Kościoła. Wiara wymagana do chrztu nie jest wiarą doskonałą i dojrzałą, ale
zaczątkiem, który ma się rozwijać. Gdy katechumeni lub rodzice chrzestni słyszą
skierowane do siebie pytanie: ,,O co prosicie Kościół Boży?", odpowiadają: ,,O
wiarę!"
1254 U wszystkich ochrzczonych, dzieci i dorosłych, po
chrzcie wiara powinna wzrastać. Dlatego co roku podczas Wigilii Paschalnej
Kościół celebruje odnowienie przyrzeczeń chrztu. Przygotowanie do chrztu stawia
człowieka jedynie na progu nowego życia. Chrzest jest źródłem nowego życia w
Chrystusie; z niego wypływa całe życie chrześcijańskie.
1255 Aby mogła rozwijać się łaska chrztu, potrzebna jest
pomoc rodziców. Na tym polega także rola rodziców chrzestnych, którzy powinni
być głęboko wierzący, a także zdolni i gotowi służyć pomocą nowo ochrzczonemu,
zarówno dziecku, jak dorosłemu, na drodze życia chrześcijańskiego. Ich misja
jest prawdziwą funkcją eklezjalną. Cała wspólnota eklezjalna ponosi częściowo
odpowiedzialność za rozwój i zachowywanie łaski otrzymanej na chrzcie.
V. Kto może chrzcić?
1256 Zwyczajnym szafarzem chrztu jest biskup i prezbiter,
a w Kościele lacinskim także diakon. W razie konieczności może ochrzcić każda
osoba, nawet nie ochrzczona, mająca wymaganą intencję. Wymagana intencja polega
na tym, aby chcieć uczynić to, co czyni Kościół, gdy chrzci, i zastosować
trynitarną formułę chrzcielną. Kościół widzi uzasadnienie tej możliwości w
powszechnej woli zbawczej Boga oraz konieczności chrztu do zbawienia.
VI. Konieczność chrztu
1257 Sam Pan potwierdza, że chrzest jest konieczny do
zbawienia. Dlatego też polecił On swoim uczniom głosić Ewangelię i chrzcić
wszystkie narody. Chrzest jest konieczny do zbawieniu dla tych, którym była
głoszona Ewangelia i którzy mieli możliwość proszenia o ten sakrament. Kościół
nie zna oprócz chrztu innego środka, by zapewnić wejście do szczęścia wiecznego.
Stara się wiec nie zaniedbywać otrzymanego od Pana nakazu, by ,,odradzać z wody
i z Ducha Świętego" wszystkich, którzy mogą być ochrzczeni. Bóg związał
zbawienie z sakramentem chrztu, ale sam nie jest związany swoimi sakramentami.
1258 Kościół zawsze zachowywał głębokie przekonanie, że
ci, którzy ponoszą śmierć za wiarę, nie otrzymawszy chrztu, zostają ochrzczeni
przez swoją śmierć dla Chrystusa i z Chrystusem. Chrzest krwi, podobnie jak
chrzest pragnienia, przynosi owoce chrztu, nie będąc sakramentem.
1259 Jeśli chodzi o katechumenów, którzy umierają przed
chrztem, ich wyraźne pragnienie przyjęcia tego sakramentu, połączone z żalem za
grzechy i z miłością, zapewnia im zbawienie, którego nie mogli otrzymać przez
sakrament.
1260 Ponieważ ,,za wszystkich umarł Chrystus i ostateczne
powołanie człowieka jest rzeczywiście jedno, mianowicie Boskie, to musimy uznać,
że Duch Święty wszystkim ofiarowuje możliwość dojścia, w sposób Bogu wiadomy, do
uczestnictwa w tej Paschalnej Tajemnicy". Każdy człowiek, który nie znając
Ewangelii Chrystusa i Jego Kościoła, szuka prawdy i pełni wolę Bożą, na tyle, na
ile ją zna, może być zbawiony. Można przypuszczać, że te osoby zapragnęłyby
wyraźnie chrztu, gdyby wiedziały o jego konieczności.
1261 Jeśli chodzi o dzieci zmarłe bez chrztu, Kościół może
tylko polecać je miłosierdziu Bożemu, jak czyni to podczas przeznaczonego dla
nich obrzędu pogrzebu. lstotnie, wielkie miłosierdzie Boga, który pragnie, by
wszyscy ludzie zostali zbawieni, i miłość Jezusa do dzieci, która kazała Mu
powiedzieć: ,,Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzącie im" (Mk
10, 14), pozwalają nam mieć nadzieję, że istnieje jakaś droga zbawienia dla
dzieci zmarłych bez chrztu. Tym bardziej naglące jest wezwanie Kościoła, by nie
przeszkadzać małym dzieciom przyjść do Chrystusa przez dar chrztu świętego.
VII. Łaska chrztu
1262 Widzialne elementy sakramentalnego obrzędu chrztu
oznaczają różne jego skutki. Zanurzenie w wodzie mówi o symbolice śmierci i
oczyszczenia, a także o odrodzeniu i odnowieniu. Dwoma najważniejszymi skutkami
chrztu są oczyszczenie z grzechów i nowe narodzenie w Duchu Świętym.
Na odpuszczenie grzechów...
1263 Chrzest odpuszcza wszystkie grzechy, grzech
pierworodny i wszystkie grzechy osobiste, a także wszelkie kary za grzech. W
tych, którzy zostali odrodzeni, nie pozostaje więc nic, co mogłoby przeszkodzić
im w wejściu do królestwa Bożego, ani grzech Adama, ani grzech osobisty, ani
skutki grzechu, wśród których najcięższym jest oddzielenie od Boga.
1264 W ochrzczonym pozostają jednak pewne doczesne
konsekwencje grzechu, takie jak cierpienie, choroba, śmierć czy nieodłączne od
życia ułomności, takie jak słabości charakteru, a także skłonność do grzechu,
którą Tradycja nazywa pożądliwością lub metaforycznie ,,zarzewiem grzechu".
,,Pożądliwość jest nam pozostawiona dla walki, nie może ona szkodzić tym, którzy
nie dają jej przyzwolenia i mężnie opierają się jej z pomocą łaski Jezusa
Chrystusa. Właśnie dzięki temu «każdy otrzyma nagrodę, kto będzie należycie
walczył» (2 Tm 2, 5)".
,,Nowe stworzenie"
1265 Chrzest nie tylko oczyszcza ze wszystkich grzechów,
lecz także czyni neofitę ,,nowym stworzeniem" (2 Kor 5, 17), przybranym Synem
Bożym, który stał się ,,uczestnikiem Boskiej natury" (2 P 1, 4), członkiem
Chrystusa, a z Nim ,,współdziedzicem" (Rz 8, 17), świątynią Ducha Świętego.
1266 Najświętsza Trójca daje ochrzczonemu łaskę
uświęcaiącą, łaskę usprawiedliwienia, która:
- uzdalnia go do wiary w Boga, do pokładania w Nim nadziei
i miłowania Go przez cnoty teologalne;
- daje mu zdolność życia i działania pod natchnieniem
Ducha Świętego za pośrednictwem Jego darów;
- pozwala mu wzrastać w dobru przez cnoty moralne.
W ten sposób cały organizm życia nadprzyrodzonego
chrześcijanina wkorzenia się w chrzcie świętym.
Włączeni w Kościół, Ciało Chrystusa
1267 Chrzest czyni nas członkami Ciała Chrystusa:
,,Jesteście nawzajem dla siebie członkami" (Ef 4, 25). Chrzest włącza w Kościół.
Ze zródel chrzcielnych rodzi się jedyny Lud Boży Nowego Przymierza, który
przekracza wszystkie naturalne lub ludzkic granice narodów, kultur, ras i płci:
,,Wszyscyśmy bowiem w jednym Duchu zostali ochrzczeni, aby stanowić jedno ciało"
(1 Kor 12, 13).
1268 Ochrzczeni stali się ,,żywymi kamieniami", ,,budowani
jako duchowa świątynia, by stanowić święte kapłaństwo" (1 P 2, 5). Przez chrzest
uczestniczą oni w kapłaństwie Chrystusa, w Jego misji prorockiej i królewskiej;
są ,,wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem Bogu na
własność przeznaczonym", aby ogłaszać ,,Dzieła potęgi Tego, który ich wezwał z
ciemności do przedziwnego swojego światła" (1 P 2, 9). Chrzest daje udział w
kapłaństwie wspólnym wiernych.
1269 Stając się członkiem Kościoła, ochrzczony ,,nie
należy już do samego siebie" (1 Kor 6, 19), ale do Tego, który za nas umarł i
zmartwychwstał. Od tej chwili jest powołany, by poddał siebie innym i służył im
we wspólnocie Kościoła, by był ,,posłuszny i uległy" (Hbr 13, 17) przełożonym w
Kościele, by ich uznawał z szacunkiem i miłością. Z chrztu wynikają
odpowiedzialność i obowiązki. Ochrzczony posiada równocześnie prawa w Kościele;
ma prawo do przyjmowania sakramentów, do karmienia się słowem Bożym i
korzystania z innych pomocy duchowych Kościoła.
1270 Ochrzczeni, ,,odrodzeni przez chrzest, jako synowie
Boży, są zobowiązani do wyznawania przed ludźmi wiary, którą otrzymali od Boga
za pośrednictwem Kościoła", i uczestniczenia w apostolskiej i misyjnej
działalności Ludu Bożego.
Sakramentalny węzeł jedności chrześcijan
1271 Chrzest stanowi podstawę wspólnoty między wszystkimi
chrześcijanami, również z tymi, którzy nie są jeszcze w pełnej komunii z
Kościołem katolickim. ,,Ci przecież, co wierzą w Chrystusa i otrzymali ważnie
chrzest, pozostają w jakiejs, choć niedoskonałej wspólnocie ze społecznością
Kościoła katolickiego... Usprawiedliwieni z wiary przez chrzest należą do Ciała
Chrystusa, dlatego też zdobi ich należne im imię chrześcijańskie, a synowie
Kościoła katolickiego słusznie ich uważają za braci w Panu". ,,Chrzest stanowi
sakramentalny węzeł jedności, trwający między wszystkimi przezeń odrodzonymi".
Niezatarte duchowe znamię
1272 Ochrzczony, wszczepiony w Chrystusa przez chrzest,
upodabnia się do Niego. Chrzest opieczętowuje chrześcijanina niezatartym
duchowym znamieniem (charakterem) jego przynależności do Chrystusa. Znamienia
tego nie wymazuje żaden grzech, chociaż z powodu grzechu chrzest może nie
przynosić owoców zbawienia. Sakramentu chrztu udziela się jeden raz; nie może on
być powtórzony.
1273 Wierni wszczepieni w Kościół przez chrzest otrzymali
charakter sakramentalny, który konsekruje ich do uczestniczenia w
chrześcijańskim kulcie religijnym. Pieczęć chrzcielna uzdalnia i włącza
chrześcijan do służenia Bogu przez żywy udział w świętej Liturgii Kościoła i
wypełniania ich kapłaństwa na mocy chrztu przez świadectwo świętego życia i
skutecznej miłości.
1274 ,,Pieczęć Pana" jest pieczęcią, którą naznaczył nas
Duch Święty ,,na dzień odkupienia" (Ef 4, 30). ,,Istotnie, chrzest jest
pieczęcią życia wiecznego". Wierny, który ,,zachowa pieczęć" do końca, to znaczy
pozostanie wierny obietnicom chrztu, będzie mógł odejść ,,ze znakiem wiary", w
wierze otrzymanej na chrzcie, w oczekiwaniu na uszczęśliwiające widzenie Boga,
które jest wypełnieniem wiary, i w nadziei zmartwychwstania.
W skrócie
1275 Wtajemniczenie chrześcijańskie dokonuje się przez
trzy sakramenty: chrzest, który jest początkiem nowego życia; bierzmowanie,
ktore jest jego umocnieniem, i Eucharystię, która karmi ucznia Ciałem i Krwią
Chrystusa, by przekształcić go w Niego.
1276 ,,Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody,
udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać
wszystko, co wam przekazałem" (Mt 28, 19-20)
1277 Chrzest jest narodzeniem do nowego życia w
Chrystusie; zgodnie z wolą Pana jest on konieczny do zbawieniu, tak jak Kościół,
do którego chrzest wprowadza.
1278 Istotny obrzęd chrztu polega na zanurzeniu kandydata
w wodzie lub polaniu wodą jego głowy z równoczesnym wezwaniem Trójcy Świętej, to
znaczy Ojca, Syna i Ducha Świętego.
1279 Skutek chrztu lub łaski chrzcielnej jest bardzo
bogatą rzeczywistością. Obejmuje ona: odpuszczenie grzechu pierworodnego i
wszystkich grzechów osobistych, narodzenie do nowego życia, przez które człowiek
staje się przybranym synem Ojca, członkiem Chrystusa, świątynią Ducha Świętego.
Przez fakt przyjęcia tego sakramentu ochrzczony jest włączony w Kościół, Ciało
Chrystusa, i staje się uczestnikiem kapłaństwa Chrystusa.
1280 Chrzest wyciska w duszy niezatarte duchowe znamię,
,,charakter", który konsekruje ochrzczonego do uczestniczenia w chrześcijańskim
kulcie religijnym. Z racji ,,charakteru" chrzest nie może być powtórzony.
1281 Ci, którzy ponosza śmierć z powodu wiary, katechumeni
i wszyscy ludzie, którzy pod wpływem łaski, nie znając Kościoła, szczerze
szukają Boga i starają się pełnić Jego wolę, są zbawieni, chociaż nie przyjęli
chrztu.
1282 Od najdawniejszych czasów chrzest jest udzielany
dzieciom, ponieważ jest łaską i darem Bożym, które nie zakładają ludzkich
zasług. Dzieci są chrzczone w wierze Kościoła. Wejście w życie chrześcijańskie
daje dostęp do prawdziwej wolności.
1283 Jeśli chodzi o dzieci zmarłe bez chrztu, to liturgia
Kościoła zachęca nas do ufności w miłosierdzie Boże i do modlitwy o ich
zbawienie.
1284 W razie konieczności każda osoba może udzielić
chrztu, pod warunkiem że ma intencję uczynienia tego, co czyni Kościół, i poleje
wodą głowę kandydata, mówiąc: ,,Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha
Świętego".
|
|